MESLEK HASTALIKLARI

Meslek hastalıkları; belli meslek grubunda çalışan insanların çalıştıkları ortamdan, işin niteliğinden veya çalışma şartlarından dolayı yaşadıkları sağlık problemleridir.

Tanısı ve tedavisi oldukça zor olan meslek hastalıklarının özellikleri aslında çok belirgindir;

*Son Derece Sinsi bir Şekilde İlerlerler

Meslek Hastalıkları, Yapılan işe bağlı olarak, çok uzun süre boyunca herhangi bir belirti göstermeksizin meydana gelir ve ilerler. Yıllar boyu aynı işi yapan bir çalışan, herhangi bir semptom yaşamadan ve dolayısıyla, meslek hastalığından habersiz bir şekilde işine devam eder, hatta emekli olur.

*Geri Dönüşü veya Tedavisi Mümkün Değildir

Bu aşamadan sonra ortaya çıkan semptomlar ve şikayetler ile teşhis edilen meslek hastalıklarının tedavisi çok büyük bir oranda artık mümkün değildir. Hasta kalan hayatını oldukça düşük bir yaşam kalitesi ile sürdürmek zorunda kalacaktır.

*Basit Önlemlerle Önlenebilirler

İlk iki maddedeki olumsuz tabloya rağmen, aslında çok basit ve maliyetsiz önlemler ve Kişisel koruyucu donanımlar ile meslek hastalıklarının önüne geçmek mümkündür. (Konu ile ilgili olarak KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz)

MESLEK HASTALIKLARI NASIL GRUPLANDIRILIR?

Fiziksel veya ruhsal bütünlüğün bozulmasıyla ortaya çıkmaktadırlar. Bu sağlık problemleri duruma göre geçici veya kalıcı olabilmektedir. Fakat mesleki hastalıklar çok büyük bir çoğunlukla kalıcı hastalıklar olarak karşımıza çıkmaktadır. Kalıcı meslek hastalıkları, uzun süreli çalışmalar sonucunda meydana gelmektedir. Bundan dolayı meslek hastalıklılarını tanımlarken bazı mesleklerde çalışıyor olmanın yanı sıra, bu mesleklerde uzun süredir çalışıyor olmakta önem teşkil etmektedir.

Başlıca meslek hastalıkları şunlardır:

• Kimyasal maddelerin sebep olduğu hastalıklar
• Kimyasal madde ateşi
• Solunum sistemi hastalıkları (Pnömokonyozlar)
• İyonlaştırıcı radyasyonun etkileri
• Kanserler
• Deri hastalıkları
• Lokomotor sistem hastalıkları
• Periferik sinir sistemi hastalıkları
• İşitme sorunları ve kayıpları
• Vibrasyon sendromu
• Yüksek atmosfer basıncına bağlı hastalıklar
• Isı değişikliği
• Göz hastalıkları
• İnfeksiyon hastalıkları

(Konu ile ilgili olarak FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz)

Meslek Hastalığı Tanı Kriterleri

Bir çalışanın hastalığının, meslek hastalığı olabilmesi için birtakım kriterleri sağlaması gerekmektedir. Bu kriterler şunlardır:

- Hastalık ile çalışmanın veya çalışma ortamının arasında azımsanmayacak bir ilişki olması.

- Kişinin SGK’lı olması

- Hastalığın;

Meslek hastalıkları listesinde bulunması,

Çalışanın maruz kalma süresi içinde yeterince maruz kalması,

Hastalığın çalışma süresi içinde ortaya çıkması,

Meslek hastalığının anlaşmalı hastanelerde doktor raporuyla belirlenmesi,

- Kurum sağlık kurulu tarafından onaylanması.

Sağlanması gereken bu şartların yanı sıra birtakım istisnalar da söz konusudur. Örneğin; SGK, listede bulunmayan bir hastalığı inceleyip bu hastalığı, meslek hastalığı olarak kabul edebilir. Buradaki maruziyet değerleri ise vakadan vakaya göre değişebilmektedir.

Meslek Hastalıklarının Özellikleri

- Çalışılan iş ile hastalık arasında zorunlu bir neden-sonuç ilişkisi vardır.

- Ortaya çıkan hastalık ile etken arasında özgül bir ilişki vardır.

- Çalışılan ortamın koşulları hastalığın olmazsa olmaz etkenidir. Böylece etken tektir ve etken yoksa hastalık da söz konusu değildir.

- "Çalışan, hastalığa sebep olan işte çalışmıyor olsaydı o hastalık oluşmayacaktı." Dolayısıyla işin bırakılması durumunda hastalık duracaktır.

- Gerekli koşullar sağlanarak deneysel olarak hastalık oluşturulabilir.

- Meslek hastalıkları 1 hafta ile 30 senede oluşabilmektedir.

- Hastalık sakatlık veya ruhsal bozukluk şeklinde sürekli veya geçici olabilmektedir.

- Kendilerine özgü tanı, tedavi ve klinik tablosu vardır.

- Meslek grubundaki insidansı sıktır.

Koruyucu İşyeri Hekimliği

Çalışanların; meslek hastalıklarından, oluşabilecek sakatlıklardan ve salgın hastalıklardan korunmalarının en güvenli yolu, işyeri koruyucu hekimlik uygulamalarıdır. Bu bağlamda işyeri hekimleri, görevli oldukları işyerlerinde yapılan çalışmaları yakından incelerler. Üstelik çalışma koşullarının sağlık açısından uygun olup olmadığıyla da ilgilenirler. Çalışan kişilerin sağlığını olumsuz etkileyecek bir durum söz konusu olduğunda işvereni, bu konudaki yetkiliyi ve çalışanları bilgilendirirler.

Çalışanların sağlık kontrolleri sırasında beklenmeyen bir problemle karşılaştıklarında gerekli yönlendirmeleri yapmak da işyeri hekimlerinin bir diğer görevidir. Süreç içerisinde çalışanların meslek hastalıklarına yakalanmalarına neden olabilecek koşulları önceden belirlemelidirler. Böylece hastalık meydana gelmeden önleyici tedbirler alınmış olacaktır.

İçinde bulunduğumuz pandemi dönemindeişyerihekimliği'nin en önemli uygulamalarından biri de “bağışıklama uygulamasıdır”. Bu da yine sektörün ve işverenin koşulları göz önünde bulundurularak şekillenmektedir.

İŞYERİ HEKİMLİĞİ başlıklı makalemizde de ifade edildiği gibi, işyeri hekimlerinin asıl önceliği, iş kazaları ve meslek hastalıkları meydana gelmesine yol açabilecek muhtemel sağlık risklerini tespit etmek ve alınması gereken önlemler konusunda işvereni yönlendirmektir.

Meslek Hastalıkları, ciddi bir farkındalık yaratmakla önlenebilecek hastalıklardır. Bu bağlamda, eğitimlerin önemi ortada olsa da işyeri hekimi-çalışan ve işverenin ortaya koyacağı işbirliği meslek hastalıkları ve iş kazalarının meydana gelmesini önleyecek en önemli kriterdir.