İŞYERİNDE ŞAKALAŞMA ve TEHLİKELERİ
Şakalaşma, özellikle de işyerinde şakalaşma, çalışma ortamında sosyal ilişkileri güçlendiren ve stresi azaltan bir etkinlik olarak görünebilir.
Ancak yapılacaksa da şakanın doğru dozda ve uygun bir şekilde yapılması gereklidir. Şakalaşma karşılıklı rıza ve hoşgörü üzerine kurulmalıdır. Şaka yaparken karşı tarafın rahatsız olmamasına dikkat etmek önemlidir. Ayrıca, işyerinde fiziksel şakalar yapmaktan da kaçınmak gereklidir. Genelde fiziksel şakalar sonucunda, iş kazaları olabilir, ve bu kazalar sonucu ciddi yaralanmalar hatta ölümler meydana gelebilir..
İşyerinde şakalaşma, çalışanlar arasında sosyal bir etkileşim şekli gibi görünebilir. Ancak, bu tür davranışların bazı potansiyel tehlikeleri vardır. İşyerinde şakalaşma, işyeri kazası riskini artırabilir. İşyerinde şakalaşmanın tehlikelerinden biri, dikkatin dağılmasıdır. Şakalar, çalışanların konsantrasyonunu bozabilir ve işlerini yaparken hatalara neden olabilir. Bu da işyeri kazalarının meydana gelme olasılığını artırır. Şakalaşma aynı zamanda çalışma ortamında stresi artırabilir.
İşyerinde Şakalaşmanın Tehlikeleri
Eğer şakalar sınırları aşarsa veya bir kişinin duygularını incitiyorsa, çalışanlar arasında gerilim ve hoşnutsuzluk oluşabilir. Bu da işyerindeki güvenlik ve iş birliğini olumsuz etkileyebilir. İşyerinde şakalaşmanın tehlikeleri hakkında farkındalık yaratmak önemlidir. Çalışanlar, şakaların diğerlerini rahatsız ettiği veya iş güvenliğini tehlikeye attığı durumlarda bunu yetkililere bildirmelidir. Ayrıca, işverenler işyerindeki şakalaşmanın sınırlarını belirlemeli ve çalışanlara bu konuda eğitim vermelidir. İşyerinde şakalaşmanın tehlikeleri göz ardı edilmemelidir. Çalışanlar, işyerindeki güvenliği ve sağlığı korumak için şakalaşmanın sınırlarını bilmeli ve bu konuda dikkatli olmalıdır.
İşyerinde yapılan şakalaşmaların en önemli sonuçlarından birisi de iş güvenliğini tehlikeye atmasıdır. Özellikle de, tehlikeli işlerde çalışanların bu tür şakalar yapması, sonu kötü biten iş kazalarına sebebiyet verebilir. Birçok işyerinin iç yönetmeliğinde çalışanların birbirlerine şaka yapmamaları gerektiği hakkında maddeler yer alıyor.
Ölümlü veya Ciddi Yaralanmalı Kazalar Olabilir
İşyerinde yapılan şakalar sonucunda ölümlü kazalar gerçekleşebilir. Özellikle, yüksekte çalışılan işlerde yapılan şakalar sonucunda ölümler meydana gelebiliyor. Diğer alanlarda da aynı şekilde ölüm ve/veya ciddi yaralanma tehlikesi mevcuttur. Üretim faaliyeti gösteren işyerlerinde yapılan şakalar sonucunda da genelde yaralanmalar meydana geliyor. Şakalaşmalar sonucunda, çalışanlar yaralanabiliyor ve uzuvlarını kaybedebiliyorlar. İşyerinde şakalaşma sonucunda kazalar kaçınılmaz oluyor. Bu bağlamda, şakalaşma sonucunda çalışanın işini kaybetme riski de ön plana çıkabiliyor.
İşyerinde şakalaşmalar, tehlikeli ve güvensiz davranışlar olarak değerlendirilmelidir. İş kazası meydana gelme riskinin yanı sıra, şakaların bir süre sonra kavgaya dönüşme durumu da söz konusu olabilir.
Yargıtay, bir çalışanın iş arkadaşına şaka yapması sonucunda çıkan kavgayı sataşma olarak değerlendirmiştir. Bu nedenle çalışanın işten çıkarılması haklı sebebe dayandırılmış ve kıdem tazminatının ödenmemesi gerektiğine karar verilmiştir.
Yargıtay'ın başka bir kararında ise çalışanın kendisine yapılan şakayı içine sindiremeyip kızarak işyerini terk etmesi ve daha sonra işe geri dönmemesi durumu istifa olarak kabul edilmiş ve kıdem tazminatı talebi reddedilmiştir.
Yukarıda da verdiğimiz örneklerde anlaşılacağı üzere, şakalaşma sonucunda işten atılma durumu söz konusu olabilir. İşyerinde şakalaşma sonucunda hem şaka yapan kişi hem de şaka yapılan işi olumsuz sonuçlar ile karşılaşabilir.
İşyerinde şakalaşma sonucunda, herkes için olumsuz sonuçlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle işyerlerinde şakalaşma yapılmasına genelde pek göz yumulmaz. İşyerlerinin yönetmenliklerinde de bu kurallar yazılıdır. Özellikle de tehlikeli işlerde çalışanlar için bu durum daha da ciddidir. Tehlikeli işyerlerinde çalışanların yapacağı en ufak bir hata sonucunda ölümlü kazalar ortaya çıkabilir. Bu durum, diğer işyerleri için de geçerlidir. Normal bir işyerinde çalışanın yapacağı hata sonucunda da yaralanmalar ve ölümlü kazalar olabilir. Bu nedenle de işyerinde şakalaşma yapmamak en doğru düşünce şeklidir. Hem çalışanın hem de iş arkadaşları için şakalardan uzak durmak daha sağlıklı olacaktır.
Hukuki Yönü ile Şakalaşmalar
İşyerinde şakalaşma sonucunda olan yaralanmalar ve ölümler iş kazası bölümüne giriyor. Şakalaşmak, insanın doğal yapısından kaynaklı güvensiz bir davranıştır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kanununa göre işyerinde gerçekleşen şakalaşmalar sonucunda oluşan yaralanmalar ve ölümler işyeri kazası olarak kayıtlara geçiyor. Çalışan, şakalaşma sırasında mesai saatinde olmasa dahi işyerinde olması iş kazası olarak kabul görmeye yetiyor.
Örnek vermek gerekirse, bir işyerinde mola saatinde bilek güreşi yapan iki çalışandan biri kolunu sakatlarsa bu durum iş kazası olarak değerlendirilir. Bu durumda da bilek güreşi yapan iki çalışan ve işyeri sahibi olayın sorumluları olarak kabul edilmelidir.
Sonuç olarak, işyerinde şakalaşma çalışma ortamında zaman zaman olumlu bir etki yaratabilirken, aynı zamanda bazı riskleri de beraberinde getirir. Bu riskler sonucunda bazı tehlikeli olaylar meydana gelebilir ve bu olaylar sonucunda çalışanlar zarar görebilirler. Ne yazık ki; ölüm veya yaralanma ile sonuçlanan iş kazalarının bir kısmı şakalaşmalar sonucunda ortaya çıkıyor. Bu nedenle de iş yerlerinde şakalaşma genelde yasaklanır ve bazı işyerleri bu uygulama spesifik eğitim konularına dahil edilebilir.