İŞYERLERİNDE TERMAL KONFOR

İşyerlerinde Termal Konfor terimi; çalışanların tamamının ve büyük çoğunluğunun Sıcaklık, Nem, Hava
Akımı gibi iklim koşulları bakımından gerek bedensel gerekse zihinsel faaliyetlerini sürdürürken belirli bir rahatlık içinde bulunmalarını ifade eder.

Kapalı bir ortam içinde termal konfor hemen fark edilmez. Hissedilmesi için belli bir süre geçmesi gerekir. Eğer işyerlerinde termal konfor koşulları sağlanmamışsa, önce sıkıntı hissi ortaya çıkar, devam eden süreçte çeşitli rahatsızlıklar fark edilmeye başlanır.

İşyerlerinde Termal Konfor Etkileri ve Korunma

İşyerlerinde Termal Konfor koşulları açısından en önemli kriter çalışma ortam sıcaklığıdır. Genellikle çok yüksek veya çok düşük sıcaklıklarda yapılan çalışmalarda iş veriminin düştüğü gözlemlenmektedir. Uygunsuz ortam şartlarının süreklilik arz etmesi orta ve uzun vadede, meslek hastalıklarına kadar varabilecek rahatsızlıkların ortaya çıkmasına yol açabilir.

Bağımsız kuruluşlarca, düzenli olarak yapılacak termal konfor ölçümleri çalışma ortamı uygunluğu açısından gerekli tespitleri yapacak ve alınması gereken önlemler ve düzeltici faaliyetler için fikir verecektir.

Yüksek Sıcaklık Riski Olan İşler

• Metal Eritme İşleri
• Demir Döküm İşleri, Dökümhaneler
• Metal Eşya İmalatı
• Cam Sanayii
• Porselen ve Seramik Üretimi
• Tekstil Sanayii
• Gıda Maddeleri Üretimi, Fırınlar

Düşük Sıcaklık Riski Olan İşler

• Gıda Sanayiindeki Soğuk Hava Depoları
• Açık Alanlarda Yapılan Yol Bakım İşleri
• Telefon, Elektrik Hat Bakım ve Onarım İşleri
• Denizlerde Yapılan Faaliyetler, Deniz Fenerleri
• Dağ Sporları, Arama Kurtarma Faaliyetleri

Yüksek Sıcaklık Etkilerinden Korunma

• Isı kaynakları azaltılmalıdır
• Isının ortama yayılması önlenmelidir
• Çalışanların iş temposu yavaşlatılmalıdır
• Çalışanlara gözenekli ve ince malzemelerden üretilmiş (terleme ile ısı kaybına izin veren) iş kıyafetleri sağlanmalıdır.
• Terleme ve sıvı kaybının yoğun olduğu durumlarda, elektrolit (tuz ve şeker) katkılı sıvı takviyesi yapılmalıdır
• Çalışma ve dinlenme süreleri ortam sıcaklığının olumsuz etkilerini minimize edecek şekilde yeniden düzenlenmelidir
• Uygun bir havalandırma sistemiyle işyerinin (işyeri ortamına bağlı olarak) istenilen düzeyde soğutulması mümkündür.
• Mümkün olan yerlerde portatif tip sulu ortam soğutucular, klimalar, vantilatörler yerleştirilebilir.
• Çalışma ortamında sıcaklığın yükselmesine neden olan bir proses söz konusu ise; bu bölgede lokal bir havalandırma sağlanabilir.
• Pencerelerden aktif olarak faydalanılabilir
• İşyerinin inşası sırasında uygulanacak ısı yalıtım sistemi hem sıcak hem de soğuk havalarda faydalı olacaktır.
• Uygun kıyafetlerin yanı sıra, sıcaktan korunmaya yönelik koruyucu donanım (şemsiye, geniş kenarlıklı şapka vb.) sağlanabilir.

Düşük Sıcaklık Etkilerinden Korunma

• Düşük sıcaklıktaki ortamlarda çalışanlarda, üşümeye bağlı olarak el becerilerinin zayıfladığı gözlenebilir. Bu durum, özellikleri el becerisi gerektiren işlerde büyük önem kazanır.
• Vücudun uç kısımlarından (el- ayak parmakları, kulak, burun gibi ekstremiteler) başlayarak donam ve buna bağlı doku kayıpları oluşabilir. İleri maruziyet durumunda ölümle sonuçlanan vakalar söz konusudur.
• Soğuk ortamlarda mümkün olduğunca sıcak hava akımı sağlanmalı, çalışma alanı içinden sıcak su ve/veya buhar boruları geçirilmeli, uygun yerlerde soba-ısıtıcı vb. kaynaklar konulmalıdır.
• Çalışanlara yırtılmaz, su geçirmez, düşük voltaj elektrikle ısıtılan kıyafetler ve uygun koruyucu donanımlar sağlanmalıdır.

Çalışma Ortamı Efektif Sıcaklığı ve Performans Kaybı Oranları

Ortam sıcaklığına karşılık çalışan performansındaki düşüş oranlarını, basit bir tablo ile göstermeye çalışalım;

ORTAM EFEKTİF SICAKLIĞI	PERFORMANS DÜŞÜŞÜ
29oC	%5
30oC	%10
31oC	%17
32oC	%30

İşyerlerinde Termal Konfor koşullarının tam olarak sağlanamaması durumunda bazı ilave önlem ve gözlemler, çalışan sağlığının korunmasında etkili olacaktır;

Yüksek Sıcaklık Ortamında yapılan çalışmalarda, çalışanların dehidratasyon kontrolleri ve sıvı takviyesi düzenli yapılmalıdır. Örneğin tuvaletlere konulacak "idrar renk skalası" çalışanların kişisel kontrollerini yapmalarına olanak sağlayacaktır.

Sıcak ortamlarda yapılan çalışmalarda, çalışanlara çok soğuk sıvılar verilmesi, sanılanın aksine çok da uygun değildir. Bunun yerine, ılık olarak tanımlanabilecek sıcaklıkta sıvı takviyesi daha uygundur.

Düşük sıcaklıklarda yapılan çalışmalarda, çalışanların ara dinlenme sürelerinde kullanabilecekleri ısıtılmış bir dinlenme alanı (oda, konteyner vb.) mutlaka sağlanmalı, çalışma ve dinlenme süreleri eşit olacak şekilde bir döngü sağlanmalıdır.

İşyerlerinde termal konfor şartlarının temin edilmesi, devamlılığının sağlanması işverenin yükümlülüğüdür. İşyerlerinde düzenli yapılacak termal konfor ölçümlerinin sonuçları iyi etüt edilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.

Termal konfor kavramı, fiziksel risk etmenleri kapsamında değerlendirilmelidir. Konu ile ilgili olarak FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.