GEBE ÇALIŞANLAR

Çalışırken hamile olan kadınların hamilelik döneminde ve doğum sonrasında oluşan hakları nelerdir?

Gebe çalışanlar bebek doğduktan sonra ücretli olarak ne kadar izin kullanabileceği en çok merak edilen konulardan biri. Tüm detayları ile çalışma hayatında annelik hakları hakkındaki bilgilere, sizler için yer verdik.

Ülkemizde kadın istihdamının her geçen gün daha ileri noktaya taşındığını, kadınların iş gücüne olan katkılarının her geçen gün büyüdüğünü görmekteyiz. Çalışan kadın sayısının artması sonucu, gün geçtikçe, oluşan ihtiyaçlar doğrultusunda farklılaşan çalışan haklarını en güncel haline yer verdik. İyi okumalar dileriz;

Gebelik Döneminde Kadın Çalışan Hakları Nelerdir?

Gebe çalışanların iş hayatındaki haklarına iş kanunu kapsamında yer verilmiştir. İş kanunun 74. Maddesinde detaylı olarak verilen ve tanımlanan bilgiler neticesinde çalışan kadınlar sigortalılık süreçleri içerisinde gebe kaldıkları dönemde belirli haklara sahip olabilmektedir. Bunlar;

• Hamile kadın doğumdan önceki 8 hafta ücretli izni hak eder.
• Doğum sonrasında da ilave 8 hafta ücretli izne tabidir.
• Tek gebeliklerde doğum öncesi ve sonrası olmak üzere toplamda 16 hafta ücretli izne tabi olur.
• Gebelikte doğum öncesinde kullanılan 8 haftalık izinin 5 haftasını , doktor onay verdiği taktirde doğum sonrasına devrettirebilir. Doktor onay verse ya da vermese de doğumdan önceki 3 hafta mecburi izin şarttır.
• Erken doğum gerçekleşir ise doğumdan önce kullanılamayan 8 haftalık izin doğumdan sonraki sürece ilave edilir.
• 16 haftalık ücretli izin tamamlandıktan sonra ise eğer anne isterse bu süreçten sonra da ilave 6 aya kadar ücretsiz izin alma hakkı vardır.
• Tüm bu haklardan anne adaylarının yararlanabilmesi için belirli sürelerde sigortalı olarak çalışmış olmaları şart koşulmuştur.
• Gebe çalışanlar çoğul yani ikiz, üçüz, ya da daha fazlası gebeliğe sahip ise, doğumdan sonra kullanacağı 8 haftalık süreç 10 haftaya çıkmaktadır. Bu durumda toplamda 18 hafta ücretli izin hakkı bulunur.
• Gebelik dönemi başladığı andan itibaren gebe çalışanlar günde en fazla yedi buçuk saat çalışabilir. Vardiyalı çalışan kişiler, gece mesaisine kalan kişiler asla gece vardiyalarına dahil edilmez, gece saatlerinde çalıştırılamaz.
• Gebelik nedeni ile iş durumu da değişiklik olduğu taktirde almış olduğu sabit maaşta küçülme söz konusu olamaz.

İşyerine Hamilelik Bilgisi Ne Zaman Verilmelidir?

Gebelik durumunda sahip olunacak tüm haklardan yararlanabilmek için, gebe çalışanların işyerine bildirim yapması şarttır. Bunun için hamile olduğunu bilen kişinin, iş yerine vermek üzere doktor raporu alması gerekir. Gebelik anlaşıldığı gün itibari ile beyanda bulunulabilir. Bunun için sürecin önemi olmamakla birlikte hem etik olması hem de işlerin aksamadan öncesinde işverenin önlem alınabilmesi için, ivedi bir şekilde hareket edilmesi çok daha doğru bir yoldur. Alınan doktor raporu ile işyerine yazılı beyanda bulunan her kadın hamilelik haklarından otomatikman yararlanmaya başlar.

Sigortalı Çalışanlar Doğum İzni Süresini Uzatabilir Mi?

Gebe çalışanlar, gebelik dönemi öncesinde ücretli olarak hak edilen 8 haftalık iznin 5 haftasını doğumdan sonraya devredebilmektedir. Doğum öncesi 8 hafta doğum sonrası 8 hafta olan toplam 16 haftalık ücretli izin hakkını ekstra uzatma şansı yoktur. Birden fazla çoğul gebeliklerde ikiz, ucuz gibi ekstra 2 hafta daha eklenmektedir.

Doğum öncesinde hak edilen 8 haftalık izni, gebelik takibini gerçekleştiren doktor tarafından çalışabilir raporu alınması ile doğumdan sonraya 5 haftalık ücretli izni devrettirme imkânı vardır.

Gebelik sonrasında Süt İzni Nedir?

Doğum sonrasında tüm izin haklarını kullanmış olan anneler bebeklerini emzirebilmek için belirli bir vakitte ihtiyaç duymaktadır. Bunun için kanun hükmüne göre çalışan ve bir yaşından küçük bebeğe sahip olan sigortalılar günlük 1,5 saatlik süt izni kullanma hakları bulunur. Günlük olarak mesaiye 1,5saat geç başlama ya da erken çıkma gibi seçenekleri kullanabilirler, işverenin de onayı ile haftalık süt izin saatleri toplamında haftanın bir günü izin kullanılabilmektedir.

Gebe Çalışanlar İşten Çıkarılabilir Mi?

Çalışan kadınların gebelik sebebi ile işten çıkarılmamalıdır. İşveren gebelik sebebi ile is ilişkisine son vermiş ise birçok hakka sahip olunur. Bunlar;

• Kıdem tazminatı,
• İhbar tazminatı
• İşe iade hakkı,

İşçilere eşit davranma ilkesi durumuna uygun olmadığı gerekçesi ile yukarıda belirtilen tüm hakları talep edebilmektedir. Kişinin işten çıkarılmasının gerçek ve tek neden gebelik olduğu ispat edildiğinde manevi tazminat davası da açılabilmektedir.