İş Kazalarının Araştırılması, benzer kazaların tekrarlanmasını veya daha büyük çaplı kazaların meydana gelmesini önlemek açısından önemlidir.

Yapılacak araştırma, cezai sorumlulukların ortaya çıkarılmasından çok (ki bu konu kolluk kuvvetlerinin ve yargının görevidir), kazaya sebep olan olguların, meydana gelen sonuçlarla bağlantısının kurulması amacıyla yapılır. Kısacası amaç, suçlanacak birilerini bulmak değil, kazanın tekrarlanmasını ve daha büyük bir kazanın meydana gelmesini önlemektir.

İş Kazalarının Araştırılması Adımları

Meydana gelen iş kazasının ardından; İş Güvenliği anlamında ilk etapta incelenmesi gereken konular şunlardır;

İş Kazasının Nedenleri

Kaza nedenleri birbirini tamamlayacak nitelikteki nedenlerden oluşan mekanik bir sonuçtur. 

Temel Nedenler;

• Yönetim İSG Politikası ve/veya Kararları
• Kişisel Faktörler
• Çevre Faktörleri

Doğrudan Nedenler;

• Planlanmayan Enerji Çıkışı
• Tehlikeli Maddeler

Dolaylı Nedenler;

• Güvensiz Hareketler
• Güvensiz Durumlar

İş Kazalarının Araştırılması; oluşturulacak bir ekiple yapılması gereken bir faaliyettir. Ekipte yer alanların, konularında bilgili ve etkin ve yeterli tecrübeye sahip tarafsız kişilerden seçilmesi en uygun olan uygulamadır.

İş Kazalarının Araştırılması’na Yönelik Ekibinin Oluşturulmasından Sonra

1- Kaza Yerinin İncelenmesi

2- Olayın şahitleriyle görüşülmesi

3- Olay mahallindeki makine ve teçhizatın incelenmesi

4- Olay meydana gelmeden önce, mevcut durumda meydana gelmiş değişikliklerin incelenmesi

5- Olay Akış Diyagramının oluşturulması gereklidir.

İŞ KAZASI ARAŞTIRMA RAPORUNUN OLUŞTURULMASI

Kazanın tekrarının veya daha büyük bir kazanın oluşumunu önlemek için, İş Kazalarının Araştırılması, kapsamlı bir raporla kayıt altına alınmalıdır.

İş Kazası Araştırma Raporunda Hangi Detaylar Bulunmalıdır?

1- Temel Bilgiler (Ne Oldu)

– Kazanın yeri ve zamanı

– Kazaya karışan kişi ve teçhizat/makineler

– Kaza anında görevli diğer çalışanlar ve şahitler

2- Kazanın Tanımı 

– Kazaya kadar oluşan olaylar sıralaması

– Meydana gelen zararın/hasarın boyutu

– Kazanın türü (ölümlü-yaralanmalı-maddi hasarlı vb. gibi)

– Varsa kazaya neden olan enerji veya tehlikeli maddelerin tanımı

3- Kazanın Analizi (Nasıl, Neden)

– Temel nedenler

– Doğrudan nedenler

– Dolaylı nedenler

4- Tespit ve Öneriler (Kazanın Tekrarını Önlemek İçin)

– Kısa vadede alınması gereken önlemler

• Plan, prosedür ve politikaların güncellenmesi
• Güvensiz durum ve hareketlerin tespit edilmesi
• Koruyucu donanımların gözden geçirilmesi

– Uzun vadede yapılması gerekenler

• İSG Analizlerinin gözden geçirilmesi ve yenilenmesi
• Çalışanların yetkinliklerine ve görev tanımlarına göre yeniden yerleştirilmesi
• Eğitim (yenilenen ve işe spesifik eğitimler)
• AR-GE çalışmaları
• Mühendislik önlemlerinin arttırılması
• Denetim ve gözetimlerin arttırılması
• Bakım- Onarın faaliyetlerinin uygun şekilde tekrar planlanması

İŞ KAZALARININ TAMAMI ÖNLENEBİLİR Mİ?

Pek çok işletmede çok da önemsenmeyen “Ramak Kala” (Near-Miss) olaylarının bildirim ve raporlanması muhtemel kazaların önlenmesi açısından oldukça önemlidir. Yaralanma veya hasara yol açmadıkları için dikkate alınmayan Ramak Kala olayları ciddi kayıplara veya hasara gidebilecek kazaların ön habercileridir.

Buna ek olarak; meydana gelen iş kazalarından sonra tüm çalışanlara verilecek bir “Alınan Dersler Eğitimi” aydınlatıcı ve yararlı olacaktır. İş Kazalarının Araştırılması sonucu oluşturulan raporlar, tüm çalışanlarla paylaşılmalı, neden-sonuç ilişkileri hakkında bilgi verilmelidir.

Genel kabul olarak istatistikler, meydana gelen kazaların %2’sinin “öngörülemez veya önlenemez kazalar” olarak sınıflandırmaktadır. Ancak bu kabule katılmak mümkün görünmüyor. Çünkü faaliyete başlamadan önce yapılacak risk değerlendirmeleri sonucu öngörülemeyen bir tehlike ve buna bağlı riskler halen söz konusuysa ve bu tehlike nedeniyle kaza meydana geliyorsa, yine dolaylı bir nedenden söz etmek mümkündür.

Doğal afetler dışında, öngörülemeyecek bir kaza nedeninden bahsetmek işin kolayına kaçmak anlamına geliyor. (Konu ile ilgili olarak İŞ KAZASI NEDİR ve İŞ KAZASI BİLDİRİMİ başlıklı yazılarımızı da okuyabilirsiniz.)