Meydana gelebilecek bir kaza sonrasında işveren tarafından, mevzuatta belirtilen süre içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na İş Kazası Bildirimi yapılması zorunluluğu vardır.

İş Kazası Tanımı

Türkiye’de bu tanımı kapsayacak şekilde 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda, hangi durumların iş kazası olarak kabul edileceği belirlenmiştir.

Geniş bir yelpazeye sahip bu tanımlamaların neler olduğuna bakacak olursak; Sigortalı çalışanın:

• İşyerindeyken yaşamış olması,
• Verilen işten dolayı bir kaza yaşaması,
• İşyerinden uzakta bir yere gönderildiği bir dönemde meydana gelmiş olması,
• İşe gidiş geliş sırasında işveren tarafından temin edilen servis aracının müdahil olduğu trafik kazaları

gibi durumları sıralayabiliriz. Bunların hepsini iş kazası adı altında tanımlanır. İş Kazası tanımları ve SGK’nın iş kazası durumunda sağladığı sosyal imkanlar için İŞ KAZASI NEDİR? başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.

Bu tanımdan sonra yaşanan bir iş kazası ne zaman Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmeli sorusuna cevap verelim;

Kaza meydana geldiği günden sonraki 3 iş günü içinde SGK’ya bildirilmelidir. Örneğin; Salı günü olmuş bir kaza Cuma günü gece yarısına kadar bildirilmelidir.

Bu bildirmelere resmi tatil günleri dahil edilemez.

İş Kazası Bildirimi Nasıl Yapılır?

İş kazası bildirimi; doğrudan veya elektronik ortamda yapılabilir. Oldukça kolaylık sağlayan artık her alanda erişimi kolaylaştıran elektronik ortamda yapılacak bildirimler Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ilgili ekranı üzerinden kolaylıkla kayıt altına alınabiliyor. Bütün bu bilgilendirmenin ardından varsayalım ki iş kazası bildirimleri yapılmadı veya verilen 3 iş günlük süre aşıldı.

Bu noktada ; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu devreye girmektedir bu kanunla iş kazası bildirmeme/geç bildirim cezası uygulanmaktadır. 2021 yılı iş kazası bildirmeme cezası ise her geç bildirim başına asgari olarak 5.115 TL’dir.

Göz ardı edilmemesi gereken bir diğer konu; bu cezalar iş yerlerinin tehlike sınıfına göre de farklılık göstermektedir.

Genel eğilim, her nedense, iş kazalarının bildirilmemesi yönündedir. Bildirimden kaçınmanın asıl nedeni muhtemel bir SGK denetimi ile muhatap olmamaktır. İş Kazası ölümlü ve/veya doku/organ kayıplı değilse basit adli vaka olarak işlenir ve çok sık ve tekrar eden iş kazaları haricinde SGK denetimi ne yazık ki kolay kolay söz konusu olmaz. İş Kazası Bildirimi, yasal bir yükümlülük olduğu gibi, yeri geldiğinde başka bir kazayı önleyici bir faktör olarak da değerlendirilmeli ve mutlaka bildirim yapılmalıdır.

İş Kazası Bildirimi Kimin Yükümlülüğüdür?

İş Kazası Bildirimi; işverenin yükümlülüğündedir. Pek çok işletmede bu konu da, görevli atanmış İş Güvenli Uzmanının görevi gibi görülse de, aslında SGK sistemine giriş bilgileri işverene özeldir. Genel uygulama olarak, şirketin İnsan Kaynakları veya Muhasebe departmanları iş kazası bildirimi yapıyorlar. 

İş Kazası sonrası atanmış İş Güvenliği Uzmanının yapacağı en önemli faaliyet, kaza sebeplerini araştırmak, benzer durumun tekrar meydana gelmemesi için alınması gereken önlemleri işverene yazılı olarak bildirmek, kaza nedeni risk değerlendirmesinde ön görülmemişse risk değerlendirme raporunu bu yönde güncellemektir. Kaza sonrası öncelik verilmesi gereken bir diğer önemli konu da , kazanın olduğu bölüm çalışanlarının katılacağı “Alınan Dersler” eğitimi düzenlenmesidir. Kazanın nedeni, oluş şekli, risk değerlendirmesinde yapılan güncellemeler çalışanlarla paylaşılmalı ve benzer kazaların önüne geçmeye gayret edilmelidir.