İŞYERLERİNDE ERGONOMİ

Hepimiz hayatımızda en az bir kez “ergonomi” kelimesini duymuşuzdur. Her ne kadar güncel hayatta sık sık farklı anlamlarda kullanıyor olsak da ergonomi iş sağlığı ve güvenliği bağlamında biraz farklı tanımlanıyor.

İş Sağlığı Güvenliği konusunda da önemli bir yer kaplayan bu ergomomi kavramına şimdi biraz yakından bakacağız.

Ergonomi Nedir?

Etimolojik olarak incelendiğinde “ergo” Latince’de “iş”, “nomos” ise “yasa” anlamına gelmektedir. Kelime anlamı olarak; günümüzde bir iş yerindeki çalışanların fiziki özelliklerinin iş ortamına ve araçlara uyumunu düzenlemek anlamında kullanılır.

Ergonomi, iş yükü ve efor arasında bir denge sağlanmasını araştıran bir bilimdir. Bu çalışma çalışanın psikolojik ve fiziksel sağlığını gözetmek üzerinde durur. Bununla birlikte üretimin ve verimliliğin artması hususunda da oldukça önemli bir konudur.

İnsanın biyolojik yapısının yani anatomisinin içerisinde bulunduğu iş ortamına uyumu bu çalışma alanın en temel konularından biridir. Deneysel psikoloji üzerinde de çalışmalar yapılan bir alandır. Aynı zamanda çalışanın psikolojik durumunu da denkleme dahil etmektedir.

İSG Bağlamında Ergonomi

Ergonomi, mobilya, ürün, sistem ve cihazları düzenleme sürecidir. Amacı, yaralanma veya zarar riskini en aza indirmek için onları kullanan kişilere uyacak şekilde tasarlamaktır. Amaç, sağlık ve tasarımı bir araya getirerek, rahat, güvenli ve üretken bir çalışma alanı yaratmaktır. Bunları yapabilmek için aşağıdaki değişkenleri hesaba katar:

• Vücut ölçüsü,
• Boy,
• Fiziki güç,
• Beceri,
• Hız,
• Duyusal yetenekler (görme, duyma).

Doğru Ergonomik Uygulamalar

Her birey farklıdır, bu nedenle doğru ergonomiyi uygulamanın en iyi yolu kişisel bir çalışma alanı değerlendirmesi yapmaktır. "Herkese uyan" bir ergonomi çözümü yoktur. Bu nedenle her bir kişinin gereksinimlerini belirlemek için araştırma yapmak gerekmektedir. Bu, bir uzman veya uygun eğitimi almış bir personel tarafından yapılabilir. Uzmanın üzerinde çalışacağı alanlardan bazıları şunlardır:

Sandalye Ayarları

Çalışana, ayakları yerde düz, dizleri 90° açı yapacak şekilde rahat bir yükseklikte olması gereken sandalyesini nasıl ayarlayacağı gösterilmelidir. Bireyin sırtı, tercihen bel destekli bir sandalye ile sırt ve oturma yüzeyi ile desteklenmelidir. Kullanıcı, koltuğa dik oturmalı ve düzenli aralıklarla ekrandan uzak durmaya ve ofiste dolaşmaya teşvik edilmelidir. Bu, çay yapmak için mutfağa gitmek bile olabilir

Bilgisayar Ekranı

Aşırı boyun hareketleri gereksinimini sınırlamak için bir çalışanın ekranı ayarlanmalıdır. Gözler monitörün üst kısmından aynı seviyede veya biraz daha yukarıda olmalıdır. Ayrıca, kullanıcıdan kol uzunluğunda uzağa yerleştirilmelidir.

Klavye ve Fare

Bilgisayar faresi, önkollar, bilekler ve fare masaya paralel olacak şekilde kullanıcının rahatça erişebileceği bir yerde olmalıdır. Bilekler nötr pozisyonda olmalı ve en iyi bir bilek veya avuç içi desteği ile desteklenmelidir. Klavye hafifçe eğik ve rahat bir mesafede olmalıdır.

Diğer Aksesuarlar

Çalışan tarafından kullanılan herhangi bir ekipman, gergin, tekrarlayan veya garip duruşlar gerektirmemelidir. Buna örneğin telefonlar, kulaklıklar ve hesap makineleri dahildir.

Ergonomi ve Avantajları

Ergonominin İSG kapsamında çalışanlara ve işverenlere pek çok fayda sağlamaktadır. Hem sağlık hem iş verimliliği açısından ergonomi, bir işletme için olmazsa olmaz bileşenler arasında yer almaktadır.

1. Maliyetleri Düşürür

Ergonomik risk faktörlerini sistematik olarak azaltarak maliyeti düşürebilirsiniz

2. Üretkenliği Artırır

En iyi çözümler genellikle üretkenliği artırır. İyi bir duruş ve daha az efor erişime izin verecek bir iş tasarlamak önemlidir. Böylelikle iş alanı daha verimli hale gelir.

3. Kaliteyi Artırır

İş görevi işçiyi fiziksel olarak çok zorluyorsa, işlerini eğitildikleri gibi yapamayabilirler. Örneğin bir çalışan, bir ürün kalitesi sorunu yaratabilecek yüksek kuvvet gereksinimi nedeniyle bir vidayı yeterince sıkmayabilir.

4. Çalışan Bağlılığını Artırır

Çalışanlar, şirketin sağlık ve güvenliklerini sağlamak için en iyi çabayı gösterdiğini fark eder.

5. İyi Bir Güvenlik Kültürü Yaratır

Sağlıklı çalışanlar en değerli varlığınızdır. Şirketinizde güvenlik ve sağlık kültürünü oluşturmak ve teşvik etmek, kuruluşunuz için daha iyi insan performansına yol açacaktır.

İyi yöneticiler karar verirken aşağıdakileri dikkate alır:

• Bu bizim gelirlerimizi artıracak mı?
• Bu bizim maliyetlerimizi düşürür mü?
• Bu yapılacak doğru şey mi?

Ergonomi, bu soruların tamamına “evet” cevabı verilebilmesini sağlayacak bir çalışma alanıdır.

Çalışan sağlığı anlamında, uygulamaya konulacak çözümler, ilk etapta gereksiz harcamalar veya çabalar olarak görünse de, orta ve uzun vadede çalışana ve işverene katma değer sağlayacaktır.